Theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, quyết định từ bỏ cắt giảm thuốc trừ sâu được xác nhận qua tuyên bố của Ủy viên Nông nghiệp EU Christophe Hansen. Sự thay đổi này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trong chiến lược nông nghiệp của EU mà còn mở ra một hướng đi mới tập trung vào đổi mới công nghệ và phát triển các giải pháp thay thế an toàn hơn cho thuốc trừ sâu truyền thống.

Cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt

Việc EU từ bỏ kế hoạch cắt giảm thuốc trừ sâu có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam giảm áp lực trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường khắt khe. Tuy nhiên, EU vẫn sẽ siết chặt các tiêu chuẩn nhập khẩu, đặc biệt là về dư lượng thuốc trừ sâu. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư vào công nghệ canh tác sạch và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn mới của EU để duy trì và mở rộng thị phần tại khu vực này.

Kế hoạch Quy định sử dụng bền vững Thuốc trừ sâu (SUR) được đề xuất vào tháng 6/2022. Ảnh minh họa

Theo thông tin từ Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS) Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hầu hết nông sản tươi nhập khẩu vào EU đều bắt buộc có chứng nhận kiểm dịch thực vật. Hơn nữa, các sản phẩm đến từ các khu vực có nguy cơ cao sẽ phải đối mặt với mức kiểm tra định kỳ cao hơn.

Ví dụ, gần đây EU đã tăng tần suất kiểm tra đối với ớt từ Cộng hòa Dominica, cam và ớt từ Ai Cập, cũng như đậu và ớt từ Kenya. Điều này cho thấy, dù không còn áp đặt mục tiêu giảm thuốc trừ sâu bắt buộc, EU vẫn duy trì yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm nhập khẩu.

Để tận dụng cơ hội từ hướng đi mới của EU, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ canh tác sạch, cải tiến quy trình sản xuất và đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của khối. Bên cạnh đó, việc cập nhật các quy định mới của EU và xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ duy trì thị phần mà còn mở rộng thị trường tại EU.

Vì sao EU hủy bỏ kế hoạch cắt giảm thuốc trừ sâu?

Quyết định chính thức từ bỏ kế hoạch gây tranh cãi về việc cắt giảm thuốc trừ sâu đánh dấu sự thay đổi quan trọng trong chiến lược nông nghiệp của khối, cũng như sự điều chỉnh trong chính sách thuộc Thỏa thuận Xanh châu Âu (Green Deal).

Trước đó, mục tiêu giảm 50% việc sử dụng thuốc trừ sâu vào năm 2030 từng là nền tảng của chính sách nông nghiệp bền vững của EU. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị loại bỏ vô thời hạn sau nhiều tranh cãi và phản đối mạnh mẽ từ nông dân cũng như các đảng cánh hữu.

Trong cuộc phỏng vấn với Euronews, ông Hansen khẳng định: "Chúng tôi đã không đạt được tiến triển nào. Vấn đề này hiện không còn nằm trong chương trình nghị sự của Ủy ban châu Âu".

Việc EU từ bỏ kế hoạch cắt giảm thuốc trừ sâu có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam giảm áp lực. Ảnh minh họa

Kế hoạch quy định sử dụng bền vững thuốc trừ sâu (SUR), được đề xuất vào tháng 6/2022, đặt ra các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt, bao gồm cấm hoàn toàn thuốc trừ sâu trong các khu vực nhạy cảm như công viên đô thị và khu bảo tồn Natura 2000. Tuy nhiên, kế hoạch này đã vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ nông dân, dẫn đến việc bị rút lại vào năm 2023.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen từng hứa sẽ đưa ra một đề xuất ‘chín chắn hơn’ nhưng kế hoạch này bị hoãn lại cho đến sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6/2024. Giờ đây, ông Hansen xác nhận rằng các sáng kiến trong tương lai sẽ tập trung vào thương mại và đổi mới công nghệ, thay vì áp đặt các mục tiêu bắt buộc về giảm thuốc trừ sâu.

Theo ông Hansen, EU sẽ ưu tiên nâng cao tiêu chuẩn thương mại và đảm bảo thực phẩm nhập khẩu tuân thủ quy định về thuốc trừ sâu của khối. Một trong những sáng kiến quan trọng là Đạo luật Công nghệ Sinh học (Biotech Act), nhằm đẩy nhanh việc phát triển các giải pháp thay thế an toàn hơn cho thuốc trừ sâu truyền thống.

"Chúng ta cần nỗ lực hơn nữa để phát triển các giải pháp không gây hại cho môi trường và sức khỏe con người", ông Hansen nhấn mạnh.

Trước đó, năm 2024, EU dự kiến đề xuất các biện pháp đẩy nhanh quy trình phê duyệt thuốc trừ sâu sinh học (biopesticides), một phần trong kế hoạch đơn giản hóa quy định. Đây là một trong số ít nội dung trong chính sách thuốc trừ sâu ban đầu nhận được sự đồng thuận rộng rãi.

Việc thay đổi chiến lược phản ánh tầm nhìn mới về nông nghiệp và thực phẩm của EU, đặt trọng tâm vào việc thu hút thế hệ trẻ vào ngành nông nghiệp thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp hạn chế môi trường.

Ngoài ra, EU cũng đặt mục tiêu nâng cao tiêu chuẩn thương mại bằng cách yêu cầu các sản phẩm nông nghiệp nhập khẩu phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về dư lượng thuốc trừ sâu. Điều này được xem là một bước đi cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Các biện pháp này dự kiến sẽ được áp dụng một cách linh hoạt và có tính chất khuyến khích doanh nghiệp đổi mới, thay vì bắt buộc phải tuân theo các chỉ tiêu giảm sử dụng thuốc cứng nhắc.

Sự thay đổi chiến lược của EU cho thấy một tầm nhìn mới về nông nghiệp và thực phẩm, với trọng tâm là đổi mới công nghệ và hướng đến phát triển bền vững. Thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp hạn chế, EU mong muốn tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các giải pháp thay thế và thúc đẩy thương mại an toàn. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp nông nghiệp, đặc biệt là ở các nước xuất khẩu như Việt Nam, tái định hình chiến lược kinh doanh của mình, đầu tư vào công nghệ và cải tiến chất lượng sản phẩm.