Năm 2024, vàng đã thể hiện vai trò là một tài sản trú ẩn an toàn hàng đầu, với mức tăng trưởng ấn tượng khoảng 25% và đạt mức giá cao nhất lịch sử. Tuy nhiên, sự tăng giá này không đến từ một yếu tố duy nhất, mà là tổng hòa của nhiều động lực: Nhu cầu mua vào mạnh mẽ từ châu Á, hoạt động mua gom của các ngân hàng trung ương, và đặc biệt là những bất ổn địa chính trị gia tăng. Bước sang năm 2025, những yếu tố này vẫn còn hiện hữu, nhưng đồng thời cũng xuất hiện những rủi ro tiềm ẩn có thể đảo chiều xu hướng của thị trường vàng.

Cụ thể, vàng bắt đầu năm 2024 một cách khá bình lặng, cả tháng 1 và tháng 2 dao động trong một biên độ hẹp quanh mức 2.000 USD. Các nhà đầu tư hạn chế đặt cược lớn, trong khi theo dõi sát sao tình hình địa chính trị và đánh giá tác động của các diễn biến kinh tế vĩ mô lên chính sách của Cục Dự trữ Liên bang (Fed).

Vàng tăng trưởng 25% trong năm 2024, đạt mức cao nhất trong lịch sử

Vào cuối tháng 2, vàng bắt đầu tăng tốc và tăng gần 10% trong tháng 3, đạt mức cao kỷ lục mới trên 2.200 USD. Áp lực bán đối với đồng USD, sự sụt giảm lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ và nhu cầu mạnh mẽ từ Trung Quốc trong dịp Tết Nguyên đán đã thúc đẩy đà tăng của vàng khi quý 1 kết thúc.

Đà tăng của vàng tiếp tục trong tháng 4 và vượt mức 2.400 USD trước khi điều chỉnh giảm trong nửa cuối tháng. Tuy nhiên, XAU/USD vẫn kết thúc tháng với mức tăng hơn 2%. Sự tăng lên bất ngờ của chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) ở Mỹ đã khiến các nhà đầu tư dự đoán Fed sẽ chậm lại việc xoay trục chính sách. Kết quả là, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã tăng hơn 10% trong tháng 4, hạn chế đà tăng của vàng.

Sau giai đoạn củng cố hai tháng trong tháng 5 và tháng 6, vàng đã lấy lại đà tăng trong tháng 7 và bước vào một xu hướng tăng kéo dài bốn tháng. Từ tháng 7 đến tháng 11, vàng đã tăng hơn 15% và chạm mức cao kỷ lục mới gần 2.800 USD vào ngày giao dịch cuối cùng của tháng 10.

Đánh giá về hiệu suất của vàng trong nửa đầu năm 2024, Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council) cho biết trong báo cáo Triển vọng Vàng giữa năm 2024: “Vàng đã tăng trưởng tốt trong năm 2024, tăng 12% từ đầu năm đến nay và vượt trội hơn hầu hết các loại tài sản chính. Cho đến nay, vàng đã được hưởng lợi từ hoạt động mua vào liên tục của các ngân hàng trung ương, dòng vốn đầu tư từ châu Á, nhu cầu tiêu dùng ổn định và sự bất ổn địa chính trị gia tăng”.

Một số yếu tố đã góp phần vào sự tăng giá ấn tượng của vàng trong nửa cuối năm. Quyết định bắt đầu hạ lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn và căng thẳng địa chính trị leo thang đã tạo điều kiện cho vàng tỏa sáng. Ngoài ra, việc Ấn Độ quyết định giảm thuế nhập khẩu vàng xuống mức thấp nhất trong hơn một thập kỷ cũng làm tăng nhu cầu đối với kim loại quý này.

Sự lo ngại về cuộc xung đột sâu rộng hơn ở Trung Đông vào cuối mùa hè đã thúc đẩy nhu cầu trú ẩn an toàn đối với vàng. Trong khi đó, việc các vị thế giao dịch "carry trade" đồng Yên Nhật bị bán tháo đã gây áp lực lên đồng USD vào đầu tháng 8, càng thúc đẩy XAU/USD.

Cục Dự trữ Liên bang đã hạ lãi suất lần đầu tiên trong hơn bốn năm vào tháng 9, giảm chi phí vay 50 điểm cơ bản (bps), và tiếp tục cắt giảm thêm 25 bps vào tháng 11. Quá trình giảm phát đang diễn ra và những dấu hiệu ngày càng tăng về sự suy thoái trong hoạt động kinh tế đã khiến các nhà hoạch định chính sách chuyển sự chú ý sang thị trường lao động, mở đường cho việc xoay trục chính sách.

Ngoài Fed, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng đã hạ lãi suất 25 điểm cơ bản vào tháng 6, tháng 9, tháng 10 và tháng 12. Ngân hàng Anh, Ngân hàng Canada và Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ cũng nằm trong số các ngân hàng trung ương lớn khác lựa chọn cắt giảm lãi suất, phản ánh xu hướng toàn cầu hướng tới một môi trường chính sách nới lỏng hơn.

Biểu đồ diễn biến giá vàng thế giới trong một năm qua. (nguồn fxstreet.com)

Vào đầu tháng 11, chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đã kích hoạt một đợt tăng giá của đồng USD bất chấp việc Fed cắt giảm lãi suất. Kết quả là, XAU/USD đã đảo chiều và mất hơn 3% trong tháng, chấm dứt chuỗi 4 tháng tăng giá.

Sau khi "dùng dằng" tìm hướng đi trong nửa đầu tháng 12, vàng đã chịu áp lực giảm giá sau cuộc họp cuối năm của Fed. Mặc dù ngân hàng trung ương Mỹ đã quyết định giảm lãi suất thêm 25 bps vào tháng 12, nhưng bản tóm tắt dự báo kinh tế (SEP) sửa đổi cho thấy các nhà hoạch định chính sách dự kiến lãi suất sẽ ở mức 3,9% vào cuối năm 2025, ngụ ý mức cắt giảm 50 bps trong cả năm, so với mức 100 bps dự kiến trong SEP tháng 9.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng cao hơn và khiến XAU/USD giảm sâu hơn khi bước vào kỳ nghỉ Giáng sinh. Trong khi đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell lưu ý rằng họ có thể thận trọng hơn trong việc giảm lãi suất trong thời gian tới.

Đánh giá về tác động của triển vọng chính sách của Fed đối với định giá vàng, ông Bart Melek, Giám đốc Chiến lược Hàng hóa tại TD Securities, cho biết: “Điều này ngụ ý rằng chi phí nắm giữ cao hơn dự kiến và chi phí cơ hội khi nắm giữ các tài sản mang lại lợi suất lãi suất sẽ là một trở ngại rất lớn đối với các nhà quản lý tiền tệ trong việc tiếp tục nắm giữ các vị thế mua vàng lớn".

"Điều này có khả năng sẽ thúc đẩy các nhà đầu cơ, những người có các vị thế mua lớn, chốt lời và đẩy giá xuống thấp hơn. Đồng USD rất mạnh cũng được thiết lập để trở thành một trở ngại đáng kể đối với vàng trong ngắn hạn," ông Melek nói thêm.